خاک مهمترین ماده اولیه در تولید آجر است و ویژگیهای آن تاثیر مستقیم بر کیفیت و رنگ محصول دارد. رس، شیل و مارن سه نوع خاک پرکاربرد در این صنعت هستند. رس نرم و پلاستیک است و برای تولید آجرهای سنتی و نما مناسب است، زیرا شکلپذیری بالایی دارد. شیل سختتر و کمپلاستیکتر است و برای افزایش مقاومت مکانیکی آجر استفاده میشود. مارن خاکی ترکیبی از رس و کربنات کلسیم است که با حرارت دادن، رنگ روشن و مقاومت مناسبی ایجاد میکند. انتخاب نوع خاک باید با هدف محصول نهایی و شرایط پخت همخوانی داشته باشد. رطوبت، دانهبندی و ترکیب خاکها نیز بر شکلدهی و ترکخوردگی آجر تاثیرگذار است. برای آجرنما، معمولاً ترکیبی از رس و شیل استفاده میشود تا هم رنگ دلخواه و هم مقاومت کافی حاصل شود.