اَلَک، غَربال، سَرَند یا پَرویزن

الک وسیله ای است که برای جدا سازی عناصر دلخواه

از یک صفحه ی توری یا شبکه ی مشبک در آشپزی برای جداسازی و تفکیک توده ای به شکل اجزای خشک نظیر

آرد و هم چنین برای تحت تاثیر هوا قرار دادن و ترکیب کردن آن ها استفاده می شود.

یک صافی نوعی از الک است که برای جدا سازی جامدات از مایعات استفاده می شود.

در بیشتر الک ها، بذر توسط نیروی وزن از سوراخ های الک عبور می کند.

دانه های درشت سریعاً و به راحتی از سوراخهای بزرگ عبور میکند هر چند سطح الک ساکن باشد. هنگام الک کردن ذرات ریز سطح الک بایستی به طرق مختلف مرتعش شود. روش های مرسوم عبارتند از،چرخاندن یک سیلندر (الک استوانه ای) حول محور افقی و الک مسطح مرتعش یا گردشی.

امروزه الک آزمایشگاهی به عنوان یک ابزار دقیق جایگاه ویژه ای در صنایع دارد.

ویژگی های الک استنلس استیل:

1.ضد زنگ و اکسیدگی

الک های استیل به علت آلیاژی که از آن ساخته شده اند در مواجه با رطوبت دچار زنگ زدگی نمی شوند.

جنس توری و فریم این الکها از فولاد گرید 304 و گرید 316 می باشد.

2.ضد سایش

الک های آزمایشگاهی همگی ضد سایش بوده و هنگام فرآیند جداسازی ماده هیچ براده و ذره ای از خود در متریال در حال غربال آزاد نمی کند.

3.دقت بسیار بالا

روزنه های الک ها آزمایشگاهی دقتی بسیار بالا داشته است.

4.ضد خوردگی

الک استیل خاصیت ضد خوردگی دارد و در طول زمان هیچ حفره ای در داخل فریم و توری آن ایجاد نمی شود.

5.خاصیت ضد مغناطیسی

نوع استیل از فولاد سری 300 بوده که مشخصه بارز آن خاصیت ضد مغناطیس است .

از آن با عنوان استیل نگیر یاد می شود.

6.مقاومت بالادر برابر اسید و باز

الک های آزمایشگاهی مقاومت بالایی در برابر مواد اسیدی و بازی دارند.

7.مقاومت بالا در برابر حرارت

سرند (گریزلی):

مسیر جریان مواد موازی محور میله ها است.

میله ها معمولاً به شکل که قسمت بالا پهن تر از پائین آنهاست.

این وسیله اغلب یک تسمه فلزی بدون انتهاست به گونه ای که مواد درشت تر در انتها (روی) آن باقی میماند در حالیکه مواد ریزتر از درون سوراخ های آن عبور می کنند.

در چنین حالتی طول میله ها عمود بر جهت جریان مواد است. سرند برای جداسازی مواد درشت و بزرگ مورد استفاده قرار میگیرد.

الک های چرخان یا جداکننده های استوانه ای

الکهای چرخان به صورت استوانهای هستند که حول محور طولی خود میچرخد.

محور استوانه در امتداد خودش شیبدار است و تغذیه از یک طرف و تخلیه نیز از طرف دیگر صورت میپذیرد.

عمل جداسازی ذرات در شبکه های کوچکتر در قسمت تغذیه صورت میگیرد

هر چه به طرف دیگر حرکت می کنند سوراخ ها بازتر میشوند. این نوع جداسازها دارای جثه کوچک و شکل ساده میباشند و مسئله ارتعاش در آنها وجود ندارد، اما ظرفیت درجه بندی های استوانه ای کمتر از نوع ارتعاشی با اندازه یکسان است. اگر چه این نوع وسیله به صورت دقیق جداسازی را انجام میدهد، اما هنگام استفاده از مواد تر و شکننده به خوبی کار نمیکنند، همچنین مواقعی که درجه بندی مواد هدف نهایی است، استفاده از آن باعث سایش خود به خود در مواد میشود.

سرعت چرخش الک در حدی است که مواد از کف الک مسافتی به اندازه شعاع استوانهای را طی کنند و سپس شروع به غلتیدن نمایند. ظرفیت و راندمان این الک ها با تغییر سرعت و شیب آن تغییر میکند. سطح مؤثر الک (نه سطح کل استوانه) با ضرب کردن طول استوانه در 0/33 قطر محاسبه می شود.

الکهای لرزشی (رفت و برگشتی)

الکهای لرزشی مثل الکهای ارتعاشی دارای صفحات مستطیل شکل شیبداری هستند که مواد روی آن در جهت شیب حرکت میکنند. حرکت الک در یک خط مستقیم به صورت رفت و برگشتی است. گرچه گاهی به این الکها، الکهای مرتعش نیز میگویند، اما برخلاف الکهای مرتعش مواد را نمیغلتاند، مگر الکهایی که دارای سطوح پله پله ای با سوراخ های متفاوت برای جداکردن اندازه مختلف مواد در طول الک هستند. الک های لرزشی به طور وسیع به صورت ترکیبی از الک و انتقال دهنده برای بسیاری از انواع مواد فله ای مورد استفاده قرار میگیرند.

تولید الک آزمایشگاهی

ورق از جنس استیل در عملیات کشش به شکل دیواره بالایی الک آزمایشگاهی تبدیل می شود.

همچنین روش تولید فریم پایین الک آزمایشگاهی نیز به همین شکل می باشد.

توری الک طی عملیات پرسکاری در بین این دو فریم گذاشته و فریم بالایی و پایین بصورت پرسی در هم فرو می روند.

برای محکم تر شدن توری در بین فریم ها عملیات جوشکاری دقیقی بر روی آنها انجام می شود.

توری استاندارد از اندازه 25 میکرون تا 101 میلی متر ساخته شده است

دارای گواهی کالیبراسیون منحصر به فرد جهت ارائه به اداره استاندارد

فریم 8 و 12 و 18 اینچ معادل 203 و 305 و 457 میلی متر

انواع الک آزمایشگاهی در کاربرد آزمایشگاه مکانیک خاک با سری 15 تایی به شماره های مش ذیل است:

-200 سایز 75 میکرون
– 100 سایز 150 میکرون
– 50 سایز 300 میکرون
-40 سایز 420 میکرون
-30 سایز 600 میکرون
-16 سایز 1.20 میلی متر
– 10 سایز 2.00 میلی متر
– 8 سایز 2.36 میلی متر
– 4 سایز 4.75 میلی متر
– “3/8 سایز 9.51 میلی متر
– “1/2 سایز 12.70 میلی متر
– “3/4 سایز 19.00 میلی متر
– “1 سایز 25.40 میلی متر
-“1.1/2 سایز 38.10 میلی متر
– “2 سایز 50.80 میلی متر

هدف از آزمایش دانه بندی و استفاده الک آزمایشگاهی

توزیع بزرگی دانه‌ها معمولاً از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و در رفتار مهندسی مواد دانه‌ای تاثیرگذار است.

آزمایش الک را می‌توان بر روی تمام مواد آلی و غیر آلی دانه‌ای شامل :

ماسه، تکه سنگ‌های خُرد شده، رس، گرانیت، فلدسپار، زغال سنگ، بسیاری مواد گرده‌ای و حتی دانه‌های غلات نیز استفاده کرد.

برای این آزمایش از الک‌های ویژه‌ای که شبکه کف آن‌ها از سیم فولادی است استفاده می‌کنیم، سوراخ‌های کف این الک‌ها همگی دارای اندازه دقیق و مشخص‌اند.این روش برای دانه‌های درشت‌تر خاک منطقی است ولی برای دانه‌های بسیار ریز مناسب نیست، زیرا دانه‌های بسیار ریز خاک به یکدیگر می‌چسبند و در نتیجه روش الک دیگر جواب‌های مناسبی نخواهد داد.

نگهداری و محافظت از الک آزمایشگاهی:

بعد از استفاده از الکها بهتر است آن را با فشار باد آنرا تمیز کنیم در صورت عدم دسترسی به کمپرسور هوا با فرچه های مخصوص تمیز کردن الک، ان را تمیز کنید.